fbpx

Czym jest zrzeczenie się dziedziczenia?

Na hasło dziedziczenie wyobraźnia podsuwa obrazy kojarzące się z bogactwem. W realnym życiu wiele jest jednak takich sytuacji, kiedy lepiej zawczasu zrzec się dziedziczenia.

Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa między przyszłym spadkodawcą a jego przyszłym potencjalnym spadkobiercą ustawowym. Na mocy takiej umowy ów potencjalny spadkobierca dobrowolnie rezygnuje z dziedziczenia ustawowego, do którego doszłoby w razie śmierci drugiej strony umowy (spadkodawcy). Warto wiedzieć, że umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest wyjątkową dopuszczalną przez polskie prawo umową o spadek po osobie żyjącej.

 

Jakie są skutki i zakres zrzeczenia się dziedziczenia?

Co do zasady zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje nie tylko osobę zrzekającą się, ale także wszystkich jej zstępnych (dzieci, wnuki itd.). Jednakże możliwe jest zastrzeżenie w umowie o zrzeczenie się dziedziczenia, które spowoduje, że jej skutki będą ograniczały się wyłącznie do osoby zrzekającej się. Skutkiem zrzeczenia się dziedziczenia jest natomiast wyłączenie danej osoby (lub osób) od dziedziczenia ustawowego po przyszłym potencjalnym spadkodawcy. W tym zakresie takie osoby traktowane są tak, jakby nie dożyły otwarcia spadku po spadkodawcy.

UWAGA: mimo zrzeczenia się dziedziczenia osoby objęte zrzeczeniem mogą dziedziczyć na mocy testamentu!

Zakres zrzeczenia się dziedziczenia można ograniczyć. Dopuszczalnym jest, aby poprzez umowę o zrzeczenie się dziedziczenia zrzec się dziedziczenia ustawowego jedynie w ułamkowo wyrażonej części, albo też zrzec się wyłącznie prawa do zachowku. Nie ma natomiast możliwości ograniczenia zrzeczenia się dziedziczenia wyłącznie do konkretnych przedmiotów (rzeczy bądź praw) wchodzących w skład spadku.

Czy moi wierzyciele mogą zakwestionować zrzeczenie się przeze mnie dziedziczenia, jeżeli jestem dłużnikiem?

Nie, w odróżnieniu od instytucji prawnej odrzucenia spadku, w przypadku zrzeczenia się dziedziczenia, nie ma możliwości, aby wierzyciele zrzekającego się mogli zakwestionować skuteczność wobec nich zawartej umowy o zrzeczenie się dziedziczenia.

Czy mogę zastrzec, że zrzekam się dziedziczenia na korzyść innej osoby?

Tak, dopuszczalne jest zawarcie w umowie takiego zastrzeżenia. Ma ono jednak wyłącznie taki skutek, iż umowa o zrzeczenia się dziedziczenia zawarta zostaje pod warunkiem, że dana osoba dojdzie do dziedziczenia po przyszłym spadkodawcy, i to niezależnie od tego, czy będzie ona dziedziczyć z ustawy, czy też z testamentu. Należy jednak pamiętać, że umowa o zrzeczenie się dziedziczenia nigdy nie będzie stanowić samoistnej podstawy powołania do spadku jakiejkolwiek osoby. Jeżeli zatem wskazana osoba, która ma dziedziczyć w miejsce zrzekającego się, nie jest spadkobiercą ustawowym spadkodawcy, to – aby warunek zawarty w umowie się spełnił – ów spadkodawca będzie musiał powołać tę osobę trzecią do dziedziczenia w testamencie.

Czy są jakieś wymagania co do formy umowy o zrzeczenie się dziedziczenia?

Tak, umowa o zrzeczenie się dziedziczenia musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Taka sama forma zastrzeżona jest dla umowy uchylającej skutki zrzeczenia się dziedziczenia.

Zrzeczenie się dziedziczenia a odrzucenie spadku

Zrzeczenie się dziedziczenia jest umową, zatem konieczna jest wola obu stron (potencjalnego spadkodawcy i potencjalnego spadkobiercy) do jej zawarcia. Jeżeli nie chcemy dziedziczyć po określonej osobie, a ona nie chce zawrzeć z nami umowy o zrzeczenie się dziedziczenia, mamy możliwość rezygnacji ze spadku, lecz dopiero po śmierci spadkodawcy. Można wówczas złożyć odpowiednie oświadczenie przed notariuszem lub sądem. Zrzekamy się dziedziczenia i odrzucamy spadek najczęściej w sytuacjach, gdy spadkobierca ustali, że spadkodawca był zadłużony.

Jeśli myślisz o zawarciu umowy zrzeczenia się dziedziczenia, skontaktuj się z notariuszem, który udzieli Ci niezbędnych informacji co do znaczenia i konsekwencji rozważanej czynności.

Partner strategiczny: PZU