W sądzie czy u notariusza?

Sprawy spadkowe

Poświadczenie dziedziczenia

Po śmierci każdej osoby jej spadkobiercy muszą uzyskać urzędowe potwierdzenie swoich praw do spadku. Inaczej mówiąc, właściwy organ musi stwierdzić, kto i w jakiej części dziedziczy po zmarłym. Dotyczy to zarówno dziedziczenia ustawowego, jak i dziedziczenia na podstawie testamentu. 

Przez wiele lat postępowanie tego typu musiało toczyć się w sądzie i kończyło się wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Od roku 2009 polscy notariusze sporządzają akty poświadczenia dziedziczenia, które mają moc prawną prawomocnych postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku. W związku z tym, w wypadku braku sporu pomiędzy spadkobiercami, stwierdzenie praw do spadku nie musi odbywać się w sądzie. Można je przeprowadzić przed notariuszem. Procedura trwa znacznie krócej niż postępowanie sądowe. Terminy takich czynności notarialnych wyznaczane są na bieżąco. W rezultacie wszystkie sprawy związane z potwierdzeniem praw do spadku można załatwić niemal „od ręki”, bez konieczności składania pisemnego wniosku o rozpoznanie sprawy przed sądem i wielomiesięcznego czekania na wyznaczenie terminu rozprawy.

Dział spadku

Współwłasność powstaje, gdy np. kilka osób kupi jakąś rzecz w częściach ułamkowych, ale także wówczas, gdy kilka osób odziedziczy konkretną rzecz w częściach ułamkowych. Wtedy konieczne jest dokonanie działu spadku. Ogromną zaletą dokonania działu spadku przed notariuszem jest oszczędność czasu oraz kompleksowość czynności dokonywanych przez notariusza: notariusz poinformuje strony o wszystkich możliwych rozwiązaniach prawnych, a w sytuacji gdy w skład spadku wchodzą nieruchomości, złoży drogą elektroniczną tego samego dnia wniosek o odpowiedni wpis w księdze wieczystej oraz pobierze opłatę sądową za wpis do księgi wieczystej i sam odprowadzi ją do sądu. 

Nieodpłatny dział spadku (tzn. bez żadnych spłat lub dopłat) nie podlega żadnemu podatkowi, zaś w przypadku gdy w grę wchodzą spłaty, notariusz pobierze podatek od czynności cywilnoprawnych w odpowiedniej wysokości i odprowadzi go do właściwego urzędu skarbowego. 

Dział spadku u notariusza to nie tylko szybsze załatwienie sprawy, ale także uniknięcie konieczności samodzielnego złożenia wniosku do księgi wieczystej, uiszczenia opłaty sądowej, podatku i wypełnienia deklaracji podatkowej. Trzeba jednak pamiętać, że warunkiem umożliwiającym dokonanie takiej czynności w trybie umownym jest zgoda wszystkich zainteresowanych.

Odrzucenie spadku – uniknięcie niechcianych długów

Spadek to najczęściej majątek, który chcemy nabyć i nie mamy z tym nabyciem żadnych obaw. Niekiedy jednak wiemy lub podejrzewamy, że spadkodawca pozostawił długi, których odziedziczenie może nam sprawić niemały kłopot. W takiej sytuacji polskie prawo przewiduje możliwość odrzucenia spadku. Skutek będzie jednak taki, że nie będziemy nic dziedziczyli i będziemy traktowani tak jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku. Ma to swoje konsekwencje, gdyż odrzucony przez nas a obciążony długami spadek może przypaść naszym zstępnym (tzn. dzieciom i wnukom). Na szczęście jednak od 2023 roku istnieje możliwość odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka za zgodą drugiego rodzica, dzięki czemu unikniemy wizyty w sądzie rodzinnym. Trzeba zatem zachować zdrowy rozsądek i przed dokonaniem odrzucenia spadku omówić wszystko z notariuszem.